20 ostatnich lat 13. stulecia zmieniło zasadniczo życie miejskich zbiorowości i relacje pomiędzy miastami.
Rok, miesiące księżycowe oraz dni, te powszednie jak i świąteczne, odmierzano dotąd dla porządku, orientacji czy datowania wydarzeń w sposób liniowy – na ciągłej strudze czasu, w której godzinę uwzględniano orientacyjnie, jako porę dnia, właściwą dla kolejnych praktyk według kościelnej liturgii.
Zadziwiająco szybkie upowszechnienie mechanicznego zegara wieżowego,  odmierzającego równe godziny, cyklicznie, za dnia i w nocy, dało czternastowiecznym miastom wielką, metafizyczną siłę: uniwersalną i czytelną (sygnalizowaną obrazem lub dźwiękiem)  powtarzalną „siatkę zdarzeń”.
Ta, nałożona na siatkę społeczno-gospodarczą i przestrzenną-  budynki, ulice i place- otworzyła Miastu nową perspektywę, niezliczone i wciąż eksplorowane możliwości: czaso-przestrzennej koordynacji (synchronizacji, sekwencjonowania), zarabiania dzięki synergii, rywalizacji na odległość, dostaw na czas, pracy na akord itd. Życie się skomplikowało. Urbanizacja przyspieszyła.
[youtube]http://youtu.be/NyyOgVZ4S6Y[/youtube]